Παρακολουθώ τις δύο τελευταίες ημέρες τη δημόσια διαπόμπευση και ξέσκισμα των σαρκών της Κιβωτού του Κόσμου και του πατρός Αντωνίου, από τους συνήθεις τηλεδικαστές και την έκταση, που έλαβε το ζήτημα, που απαιτεί μία ψύχραιμη θεώρησή του.
Ποιο είναι το ζήτημα, που προκάλεσε αυτήν την έκρηξη δημοσιότητας;
Το ζήτημα ξεκίνησε με τη δημοσιοποίηση καταγγελίας τον Αύγουστο του 2022 για χρήση σωματικής βίας σε παιδιά της δομής του Βόλου, σχετική αναφορά στον εισαγγελέα από το «Συνήγορο του Πολίτη», που προκάλεσε εισαγγελική εντολή για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, για ασέλγεια και κακοποίηση ενός ενηλίκου σήμερα και άλλες δύο ενδεχομένως καταγγελίες αναλόγων συμπεριφορών, τις οποίες ακολούθησαν κατόπιν αναφορές στα κοινωνικά δίκτυα, που μιλούν για απρεπή μεταχείριση των παιδιών στις δομές της Κιβωτού, κάποιων μη προσδιορισμένων συνεργατών της.
Η αναζήτηση της αλήθειας μέσα από το βομβαρδισμό υποκειμενικών θεωρήσεων, εσωτερικών και προσωπικών κινήτρων και συμφερόντων των αντιτιθέμενων πλευρών, είναι έργο επίπονο και απαιτεί αυτοσυγκράτηση, μεθοδικότητα και διάκριση.
Ειδικά όταν οι «καταγγελίες» γίνονται από παιδιά, μεγάλα σε ηλικία, διαμορφωμένα σε μεγάλο βαθμό ως προσωπικότητες, που φιλοξενήθηκαν στις δομές της Κιβωτού, έχοντας περάσει από σκληρές συνθήκες και εμπειρίες πριν βρουν έναν οργανωμένο φορέα κοινωνικής τους φροντίδας, που υποκατέστησε για χρόνια την πατρική και μητρική μορφή, με ό,τι τραυματικό μία τέτοια υποκατάσταση μπορεί να επιφέρει σε μία παιδική ψυχή.
Ωστόσο η ανάγκη και των ΜΜΕ να δικαιολογήσουν το ρόλο ύπαρξής τους, διαμορφώνει μια εκρηκτική κάθε φορά συνθήκη αλληλεπίδρασης, με την υπερδιόγκωση κάθε νέου γεγονότος, που ερεθίζει το ενδιαφέρον της κοινωνίας και τη δημιουργία οιονεί τηλεδικών, που ερευνούν υποτίθεται τις παραμέτρους κάθε περίπτωσης.
Ποια είναι τα δεδομένα που ενδιαφέρουν
Το κοινωνικό έργο της Κιβωτού είναι αναμφισβήτητο, ξεκίνησε από την κοινωνική ευαισθησία του π. Αντωνίου και των συνεργατών του, κάλυψε μία επιτακτική ανάγκη, οδήγησε σταδιακά στη δημιουργία σπιτιών φιλοξενίας ανηλίκων και υποστήριξης παιδιών και μητέρων στον Κολωνό, στον Πειραιά, στην Πωγωνιανή Ηπείρου, στο Βόλο και τη Χίο και είναι δύσκολο, επίπονο, άξιο σεβασμού και υποστήριξης.
Όσο όμως μία οργάνωση μεγαλώνει, τόσο η δομή της κι οι ανάγκες της γίνονται πιο πολύπλοκες, απαιτούν τη συνεργασία περισσότερων ανθρώπων και εκεί συνήθως παρεισφρύουν τα προβλήματα, ειδικά όταν κάποιοι εξ αυτών των εργαζομένων και συνεργατών κουβαλούν ενεργές αδυναμίες και πάθη, που δεν είναι εύκολα διαγνώσιμα.
Συνεπώς η κοινή εμπειρία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε κάθε συλλογική μορφή οργάνωσης και προσφοράς μπορούν αν εμφανιστούν φαινόμενα κατάχρησης, παραβατικής ή παράνομης συμπεριφοράς, που μπορεί να προβλεφθούν και μειωθούν μόνον με εφαρμογή κανόνων, συνεχούς ελέγχου, εφαρμογής ενός ανοικτού καθεστώτος επικοινωνίας κι ενθάρρυνσης συζήτησης κάθε πιθανού προβλήματος.
Στην προκειμένη περίπτωση βγήκαν στη δημοσιότητα και στην ποινική διερεύνηση καταγγελθέντα περιστατικά για σωματική κακοποίηση και ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων εκ μέρους συνεργατών της οργάνωσης, τα οποία και αναμφισβήτητα χρειάζεται να ελεγχθούν διεξοδικά.
Περαιτέρω το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης είναι αδιαμφισβήτητο και συνεπώς κι η ανάμιξη των ΜΜΕ προς ενημέρωση κατέχει δεσπόζουσα θέση στον κοινωνικό διάλογο, που ξεκινά μετά από κάθε τέτοιο ζήτημα και ζυμώνει την κοινωνία, ώστε να αναδεικνύεται ωριμότερη και καλλίτερη στο να προλαβαίνει και να επιλύει με το βέλτιστο τρόπο τα προβλήματα και τις εκτροπές κάποιων εκ των μελών της.
Τι πρέπει όμως να προσέξουμε
Αυτό που ωστόσο πρέπει να προσέχουμε είναι την ψυχολογική διάσταση της όλης αυτής ενημέρωσης και δημοσιότητας και της καλλιεργούμενης ανάγκης μετατροπής του κόσμου σε «καταναλωτή» αμάσητων ειδήσεων, συνήθως δυσάρεστων και μάλιστα ευήκοο αποδέκτη, εξ αυτών, όσων αποκαθηλώνουν προβεβλημένα πρόσωπα.
Η ενασχόληση των ΜΜΕ κάτω από την ανάγκη τους να ανταποκριθούν στον σκληρό μεταξύ τους ανταγωνισμό, μετατρέπει τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα σε μία ιδιότυπη αρένα, όπου δημοσιογράφοι και άλλοι αυτόκλητοι «δικαστές» του αέρα, κρίνουν, κατακρίνουν και προδικάζουν, ξεσκίζοντας τις σάρκες ανθρώπων, που αδυνατούν συνήθως να προστατευθούν έναντι της επίθεσης αυτής.
Κι όλα αυτά συμβαίνουν συνήθως χωρίς στοιχεία και δεδομένα, με αυθαίρετες εικασίες, με ελλιπή γνώση και περισσή διάθεση αυτοπροβολής κάποιων προνομιούχων φιλοξενουμένων των τηλεπάνελ, εις βάρος του κοινού συμφέροντος ανάδειξης της αλήθειας και προστασίας της αξίας των ανθρώπων, που διασύρονται χωρίς να μπορούν να προφυλαχθούν.
Η αδυναμία προφύλαξης έχει να κάνει με το γεγονός ότι ψυχολογικοί και νοητικοί μηχανισμοί καταγράφουν τα δυσάρεστα ερεθίσματα με μεγαλύτερη ένταση στο ασυνείδητο και τη μνήμη.
Αποτέλεσμα αυτού είναι, όταν κάποτε δικαιωθεί αυτός που διασύρθηκε, με τέτοια ένταση και μένος, πλέον να μην υπάρχει ούτε το ενδιαφέρον ούτε η ανάλογης έντασης δημοσιότητα, για να αποκαταστήσει την κοινωνική του εικόνα και την ηθική βλάβη, που υπέστη και συνδέθηκε με την άγρια δυσφήμησή του στη διάρκεια της εν θερμώ κάλυψης της πρώτης φάσης του δράματος.
Επειδή ακριβώς λοιπόν αδυνατούμε σε πρώτη φάση να γνωρίζουμε την αλήθεια, όλη η κάλυψη των φερόμενων ως γεγονότων οφείλει να γίνεται με πάσα επιφύλαξη περί της αληθείας τους, πάντα με επίγνωση ότι μπορεί τα όσα παρουσιάστηκαν να είναι αληθή ή ψευδή, ή εν μέρει ψευδή, διαστρεβλωμένες παραθέσεις αληθών γεγονότων, υπερβολές και έντεχνες αλλοιώσεις της πραγματικότητας προς κάλυψη άλλων υποκρυπτόμενων συμφερόντων.
Μια προσωπική μου εμπειρία
Ακόμη θυμάμαι τον πόνο ενός αξιόλογου επιστήμονα, η αλλοδαπή σύζυγος του οποίου, για να κρατήσει τα ανήλικα παιδιά τους στο εξωτερικό μαζί της, μετά από ένα επώδυνο διαζύγιο, δεν δίστασε να τον κατηγορήσει για ασέλγεια, γιατί ως γιατρός άλειψε με αλοιφή τη γενετήσια περιοχή των παιδιών για αντιμετώπιση κάποιου ιατρικού προβλήματος, εμπλέκοντας ακόμη και το συμβολικό χρίσμα με λάδι του βαπτίσματος και προσδίδοντάς του σεξουαλικό περιεχόμενο. Ο άνθρωπος αυτός δυσφημίστηκε και καταστράφηκε η σχέση του με τα παιδιά του, γιατί υπήρξε μία παράνομη χρήση της κοινωνικής ευαισθησίας για την προστασία των παιδιών, ως εκβίασή της, για την επίτευξη άλλων σκοπών, που αφορούσαν τη γονική μέριμνα και την εκδίκηση του συζύγου. Ακόμη κι η μετά από χρόνια δικαστική δικαίωσή του, είναι αδύνατο να αφαιρέσει από πάνω του το κοινωνικό στίγμα, τον πόνο και την καχυποψία, που έσταξε η ψευδής καταγγελία στο συλλογικό κοινωνικό ασυνείδητο.
Ας μην υποτιμάται συνεπώς η ανάγκη αναζήτησης των κινήτρων πίσω από κάθε, ειδικά καθυστερημένη, καταγγελία παράνομων πράξεων κι ας έχουμε την ωριμότητα να υπομένουμε το έργο των αρχών.
Τι κάνουμε λοιπόν;
Έως τότε ο κάθε οργανισμός, που ερευνάται, καλό είναι να συνεργάζεται απόλυτα, ως ανακοίνωσε και πράττει κι η Κιβωτός και αναλόγως των πορισμάτων της έρευνας, να λαμβάνει τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα.
Έως τότε οι δημοσιογράφοι καλό είναι να αποφεύγουν τις αχρείαστες υπερβολές και δραματοποιήσεις κάθε είδησης που συγκινεί την κοινωνία.
Έως τότε οι πολίτες, ας παύσουν να είναι παθητικοί καταναλωτές ειδήσεων κι ας γίνουν περισσότερο συνειδητοί στην αναζήτηση της αλήθειας και την απονομή δικαίου. Κάθε τι που ακούν ως δεδομένο, ας του προσθέτουν μπροστά μία εύλογη επιφύλαξη, «μέχρις αποδείξεως της αλήθειας του» κι ας μη θεωρούν τίποτα ως δεδομένο χωρίς καλή διερεύνηση όλων των απόψεων και όψεων, περιμένοντας να αποφανθεί πρώτα η δικαιοσύνη για να σχηματίσουν και πολύ περισσότερο να εκφράσουν άποψη.
Η κάθε δε ΚΙΒΩΤΟΣ, καθώς ερευνώνται περιστατικά που αφορούν τη λειτουργία της, καλό θα είναι να μην λαμβάνει απόλυτες θέσεις, για το αν συνέβησαν ή μη τα καταγγελλόμενα.
Να υπομένει κι αυτή, ως μέσο δικής της ωρίμανσης και ενδυνάμωσης τη δοκιμασία, να συζητά ανοικτά τα θέματα, να μη λειτουργεί φοβικά κι ενοχικά, λαμβάνοντας εσωτερικά μέτρα μείωσης της εντροπικής της πολυπλοκότητας, μέσω αύξησης της Θείας ενθαλπίας, που εξ αρχής τη γέννησε!
Η αίσθηση αδικίας και αγανάκτησης, που αισθάνθηκε ο π. Αντώνιος, δικαίως εφ’ όσον δεν είχε επίγνωση των καταγγελθέντων κι εκφράστηκαν στις δημόσιες εμφανίσεις του, ας συναντηθούν με την όποια αλήθεια των παιδιών, που περιέγραψαν και κατήγγειλαν τα όποια περιστατικά, ως δύο πόνοι, που προκλήθηκαν από την κοινωνική τριβή και αλληλεπίδραση, με μία ανώτερη σκοπιμότητα, που μπορεί να καταστήσει αυτούς και την ίδια τη συλλογικότητά τους, αλλά και την κοινωνία μας, που συμπάσχει, με την αποκαθήλωση των προτύπων της, ισχυρότερη, καλλίτερη και ωριμότερη να αναζητήσει το πώς μόνο δια της Αρετής μειώνεται η πολυπλοκότητα!
Κυριάκος Κόκκινος
Δικηγόρος, Διαπραγματευτής – Διαμεσολαβητής, CSAP
Συστημικός Αναλυτής, Coach, Εκπαιδευτής Ενηλίκων
Cosmopolis Organicity Movement / Κίνηση Οργανικότητας ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΣ 